Sự sụp đổ của đế chế Terra Luna
Sự táo bạo và chiến lược quảng bá hợp lý tưởng chừng đã mang lại cho Luna một chỗ đứng vững trãi trên thị trường. Tuy nhiên đâu đó là những cảnh báo sớm về một thảm họa.
Có thể nói sự kiện sụp đổ của Terra Luna trong tuần qua đã trở thành tâm điểm trên mọi bài báo và là một chủ đề hot được các chuyên gia tài chính phân tích và bàn luận để lý giải cho sự kiện “thiên nga đen” này. Có thể nói đây là một cú sốc lớn đối với tâm lý các nhà đầu tư và toàn bộ thị trường khi nó đã thổi bay hàng chục cho đến hàng trăm tỷ đô la chỉ trong vài giờ dẫn đến tâm lý hoản loạn và những cuộc tháo chạy khỏi nơi mà đã từng được xem là mảnh đất màu mỡ. Vậy chúng ta hãy cùng xem chuyện gì đã xảy ra với Terra Luna và vì sao nó lại tác động mạnh đến thị trường cũng như tâm lý nhà đầu tư như vậy.
Tổng Quan
Terra Luna là gì?
LUNA là dự án được ra mắt từ tháng 2 năm 2019, dự án tiền điện tử có trụ sở tại Hàn Quốc được xây dựng bởi Do Kwon nhằm mục đích cung cấp một công cụ thanh toán toàn cầu như một đồng đô la mỹ trong thế giới tiền số. Loại stablecoin mà Luna tạo ra được cho là sẽ cực kỳ ổn định về giá trị qua đó tạo ra sự tin cậy cao và được sử dụng rộng rãi bởi cộng đồng. Trong những blog đầu tiên được đăng trên Medium của Do Kwon, anh ấy đã miêu tả chi tiết về các ứng dụng thực tế mà dự án Luna sẽ giải quyết khi dự án phát triển một cách hoàn chỉnh, có thể kể đến như đồng Luna và stablecoin của họ sẽ được các Dapp sử dụng làm phí giao dịch hoặc thậm chí là phương tiện thanh toán cho hoạt động trao đổi các loại tài sản, khuyến khích trả lương cho nhân viên hoặc chi trả cho bảo hiểm bằng tiền kỹ thuật số.
Chính tính thực tế và tầm nhìn dài hạn của dự án đã thu hút rất nhiều quỹ đầu tư lớn và các nhà đầu tư mạo hiểm tham gia vào quá trình xây dựng dự án Luna, một số quỹ đầu tư nổi bật có thể kể đến như Binance Labs, OKEx, Houbi Capital, và Dunamu. Trong năm 2018 khi thị trường tiền điện tử bị suy thoái, Luna đã kêu gọi thành công 32 triệu đô từ các quỹ đầu tư và được xuất hiện trên trang đầu của các kênh thông tin uy tín cho thấy khi thị trường ảm đạm, tâm lý nhà đầu tư chán nản thì Luna vẫn là một dự án có sức hút lớn đối với cộng đồng.
Mặc dù được hậu thuẫn từ bởi nguồn tiền dồi dào và sự hỗ trợ từ các quỹ đầu tư lớn nhưng Luna đã không thể hiện được tiềm năng của một “siêu dự án” như kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư thời điểm đó. Trong suốt giai đoạn từ 2019 đến 2020, Luna Terra chỉ được biết đến như là một dự án nằm trong hệ sinh thái Cosmos. Tuy nhiên, khi thị trường dần ổn định và bắt đầu chu kỳ tăng trưởng mới trong năm 2021, Luna liên tục tổ chức các sự kiện quảng bá về dự án và đã tạo ra một tín hiệu tích cực khi giá của đồng Luna tăng trưởng đột biến và đạt mức giá cao nhất tại 116 đô la, mức giá này được ghi nhận gấp 145 lần so với giá ICO (mức giá đầu tiên được chào bán cho cộng đồng) vào năm 2021.
Tại thời điểm đồng Luna đạt mức giá cao nhất, mức vốn hóa của hệ sinh thái Luna đạt 60 tỷ đô và là một trong 10 đồng tiền có mức vốn hóa cao nhất thị trường. Tại thời điểm đó đồng stablecoin của Luna - $UST đã đạt 20 tỷ đô la lưu hành và thậm chí chiếm vị thế thị phần của đồng stablecoin của sàn giao dịch Binance ($BUSD).
Giá trị vốn hóa thị trường của Luna Terra so với các doanh nghiệp truyền thống (COMPANYmarketcap.com)
Một dự án trong lĩnh vực tiền số đạt được hàng chục tỷ đô la vốn hoá và có thể đem lên bàn cân với các công ty truyền thống hàng chục hoặc hàng trăm năm tuổi như Heineken, Softbank, và Activision Blizzard. Điều này cho thấy sự tăng trưởng vượt bậc cũng như mức độ thu hút cộng đồng của dự án stablecoin UST từ Luna. Cộng đồng người sử dụng và ủng hộ dự án tăng trưởng nhanh chóng với 680 nghìn người theo dõi trên Twitter, hơn 90k thành viên trên Telegram, và gần 60k thành viên trên subreddit. Tất cả đã được thực hiện một cách hoàn hảo nhằm hiện thực hóa tầm nhìn về đồng UST trở thành một công cụ thanh toán toàn cầu của Do Kwon, tạo sự thuận lợi, nhanh chóng, và bảo mật cho các giao dịch trên toàn thế giới.
LUNA/UST là gì?
Trong một thị trường hỗn loạn như crypto, một nhu cầu cấp thiết được đặt ra là phải có các loại tài sản chịu được sự biến động của thị trường và chúng phải duy trì được sự ổn định về giá trước những sự lên xuống của thị trường. Stablecoin là một đồng tiền điện tử đặc biệt mà nó được tham chiếu bởi giá trị của các loại tiền pháp định. Loại tiền pháp định đang được tham chiếu cho UST là đồng USD.
Để ổn định đồng UST, Do Kwon và đội phát triển dự án của Luna đã tạo ra đồng LUNA như một đồng tiền có khả năng hấp thụ biến động của thị trường thông qua cơ chế cân bằng giá đặc biệt của nó. Về lý thuyết, mỗi khi giá UST trượt khỏi giá ổn định của nó tại 1 đô, cơ chế cân bằng giữa Luna và UST sẽ là cơ hội cho các trader kiếm lợi nhuận từ việc chênh lệch giá. Sự tham gia của các trader lúc này sẽ tạo nên một lực cầu đủ lớn cho UST và khiến chúng quay trở về giá 1 đô (cơ chế tự cân bằng giá của UST).
Ví dụ: nếu giá của LUNA là 10 đô la thì 1UST = 0.1 LUNA. Nếu giá của LUNA là 0.5 đô la thì 1 UST = 2 LUNA. Cơ chế chuyển đổi này được đảm bảo bởi Lunastation. Khi giá của UST dưới 1 đô la, hệ thống sẽ khuyến khích các nhà đầu cơ đốt UST để đúc thành LUNA và bán nó ra thị trường để kiếm lợi nhuận. Điều đó sẽ làm giảm lượng cung lưu hành trong thị trường của UST giúp đẩy giá của UST trở về 1. Và quá trình này diễn ra ngược lại khi giá trị của đồng UST lớn hơn 1 đô la.
Với các cơ chế và ý tưởng ưu việt, Terra Luna được cho là sẽ tạo ra nhiều giá trị mà cốt lõi là tạo ra một hệ thống tài chính toàn cầu nhanh chóng và tiết kiệm chi phí cho người dùng. Tất cả những lợi ích trên được xây dựng dựa trên điều kiện lý tưởng là giá trị của đồng stablecoin UST luôn duy trì ở mức 1 đô la một cách bền vững, điều đó sẽ giúp UST trở nên đáng tin cậy cho các Dapp và người dùng sử dụng chúng. Đáng tiếc là dự án Luna không thể làm điều đó vì sau một thời gian vận hành thì dự án đã để lộ ra nhiều sai lầm nghiêm trọng dẫn đến một cuộc tháo chạy từ các nhà đầu tư.
Do Kwon - người đồng sáng lập: Anh ấy là ai?
Một cái tên không thể không nhắc đến khi chúng ta nhắc đến Terra Luna chính là người đồng sáng lập Do Kwon. Doanh nhân Kwon tốt nghiệp từ Stanford với bằng tốt nghiệp chuyên ngành Khoa Học Máy Tính. Anh ấy đã từng làm việc cho Apple/Microsoft trước khi trở về quê nhà Hàn Quốc để thành lập công ty khởi nghiệp đầu tiên của mình.
Do Kwon đã nhanh chóng xây dựng ảnh hưởng của mình trong thế giới tiền điện tử với gần 1 triệu lượt theo dõi trên Twitter cá nhân (nhiều hơn tài khoản Twitter chính thức của Luna). Mặc dù nhận được nhiều sự chú ý từ cộng đồng nhưng Do Kwon nổi tiếng là người khá cao ngạo. Anh ấy liên tục gọi những người chỉ trích Luna Terra là "Lũ nghèo khổ" và “lũ gián". Những lời mạt sát tới từ nhà sáng lập hướng tới phe đối lập gần như là không có điểm dừng. Do Kwon thậm chí đã trả lời một người dùng trên Twitter: “Đương nhiên rồi, mẹ mày” khi được yêu cầu giải thích về quỹ dự phòng của dự án Anchor.
Sự xuất hiện của Do Kwon trên các trang mạng xã hội được sự ủng hộ bởi đông đảo những người yêu thích crypto. Tuy nhiên, anh ấy cũng nhận lại không ít các ý kiến trái chiều và một số quan điểm không đồng tình về cách hành xử của anh ấy. Đỉnh điểm của sự việc khi Do Kwon thách thức các “tỷ phú” sử dụng Twitter có thể “hạ gục” dự án của anh ấy bằng bất cứ cách nào mà họ muốn.
Những sự đàm tiếu quanh dự án Terra Luna
Nền móng không vững chắc cộng với sự thiếu tôn trọng người dùng của Kwon trên mạng xã hội đã gây ra một làn sóng chỉ trích từ cộng đồng nhắm vào dự án Terra Luna. Các chỉ trích này nhắm vào lãi suất APR của dự án Anchor quá cao so với mặt bằng chung trên thị trường, mà chính đội ngũ của Luna tạo ra để thu hút nguồn tiền đổ vào hệ sinh thái Luna một cách không bền vững.
Mức lãi suất không tưởng
Anchor protocol là một nền tảng Defi được xây dựng dựa trên blockchain Luna. Cách thức hoạt động của Anchor tương tự như một tài khoàn tiết kiệm ngân hàng, nhưng có một chút khác biệt. Thay vì như những ngân hàng truyền thống sẽ cho bạn lãi suất hàng năm từ 0.1% đến 0.5% thì Anchor lại trả lãi suất lên đến 20% cho những người dùng gửi tiết kiệm số UST của họ trên nền tảng của mình. APY đó được cho là cao đột biến kể cả khi so sánh với lãi suất của các nền tảng Defi tương tự dành cho stablecoin.
Một lý do có thể giải thích cho việc APY cao bất thường của Anchor chính là xuất phát từ triết lý của Do Kwon khi xây dựng dự án. Trong một blog được Kwon viết từ 2018, anh ấy cho rằng việc xây dựng cộng đồng chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt cho các dự án stablecoin. Kwon đã hiện thực hoá suy nghĩ đó thông qua việc trả mức lãi suất cao bất thường lên đến 20% thông qua dự án Anchor. Điều này nhằm để thu hút người dùng và khuyến khích dòng tiền đổ vào hệ sinh thái. Mức lãi suất cao trở thành một kế hoạch marketing hiệu quả nhưng vô cùng tốn kém và gây áp lực cho đội ngũ Luna.Hàng tỷ đô la đã đổ vào hệ sinh thái Terra Luna và UST được sử dụng như một công cụ sinh lợi “dễ dàng” và “tối ưu” cho các nhà đầu tư. Có thời điểm, UST đã có mức định giá hơn 20 tỷ đô la, vượt qua cả đồng stablecoin BUSD của Binance.
Trong khi nhiều nhà đầu tư đang “tận hưởng” những điều tuyệt vời mà Terra Luna mang lại thì có rất nhiều nhà đầu tư “tỉnh táo” đặt ra các câu hỏi và sự hoài nghi về tính bền vững của dự án cũng như mức lãi suất cao mà họ trả cho nhà đầu tư, một trong số họ là “Algod”. Những nhà đầu tư này nhận định rằng LUNA/UST là một mô hình Ponzi khi họ so sánh với một dự án ponzi nổi tiếng trong lịch sử crypto là dự án Bitconnect. Algod cũng ví cơ chế in UST như là một “câu chuyện thần tiên” trở thành hiện thực và âm thầm tạo ra sự không bền vững cho hệ thống. Hơn nữa, Algod tin rằng áp lực để trả mức lãi 20% sẽ càng ngày càng lớn song song với sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái. Về cơ bản, chiến dịch marketing này không thể kéo dài.
Để củng cố quan điểm của mình về dự án Luna, Algod đã thách thức Do Kwon bằng một vụ cá cược trị giá 1 triệu đô la khi anh cho rằng giá trị của đồng LUNA sẽ giảm xuống dưới 80 đô la trong vòng 1 năm. Chính vụ cá cược này đã khiến nhiều người biết tới tên tuổi của Algod.
Do Kwon thể hiện sự tự tin khi chấp nhận lời thách thức của Algod. Không những vậy, Kwon tiếp tục tham gia một vụ cá cược tương tự sau đó với một người dùng khác, với mức cá cược lên đến 10 triệu đô la. Những giao kèo này từ Do Kwon đã trở thành tâm điểm của giới tiền điện tử những ngày sau đó.
Thực tế đáng buồn cho thấy, giá trị của đồng LUNA không tỉ lệ thuận với sự tự tin của Kwon.Công nghệ đã từng sụp đổ trong quá khứ
Những người theo tư tưởng đối lập với Terra Luna nhấn mạnh rằng cấu trúc “algorithmic stablecoin” của Luna vốn không bền vững và sẽ sụp đổ nếu phải đối mặt với các sự kiện kiểu “thiên nga đen" - là những sự kiện khó lường không được dự báo trước, gây ra các hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế và thị trường tài chính.
Nhiều người đã so sánh cấu trúc của LUNA / UST với TITAN/IRON, một dự án stablecoin thuật toán tương tự đã trải qua một giai đoạn kinh hoàng vào tháng 6 năm 2021. Giá của TITAN đã từ đỉnh với hơn 50 đô la rớt xuống gần như 0 đô la chỉ trong vài tiếng ngắn ngủi, đánh bay hàng chục triệu đô la của các nhà đầu tư.TITAN/IRON có cơ chế hoạt động tương tự như LUNA/UST. Trong đó IRON là đồng stablecoin (như UST) và TITAN là đồng hấp thụ sự biến động của thị trường (như LUNA). Với cấu trúc tương tự nhau giữa hai dự án và thực tế cho thấy IRON/TITAN đã có một cái kết không mấy tốt đẹp, điều này đã làm dấy lên lo ngại về một sự sụp đổ tiếp theo từ Luna.
“FreddieRaynolds” là một trong những người đi đầu cho lập luận trên. Trên Twitter cá nhân của mình, anh ấy đã đưa ra dự đoán về một cuộc tấn công tiềm ẩn có thể khiến Terra Luna sụp đổ đồng thời Freddie cũng đưa ra những luận điểm chứng mình dự án Luna tồn tại rất nhiều điểm yếu chí mạng. Sau bài Tweet, Freddie không chỉ phải nhận “gạch đá” từ cộng đồng Luna (LUNAtics) mà anh ấy còn bị đích thân nhà đồng sáng lập của dự án gọi là “thằng đần”.
Thật trớ trêu với Terra Luna, chính cái viễn cảnh được vẽ ra bởi một “thằng đần" đã trở thành kịch bản cho sự sụp đổ của toàn bộ hệ thống.
Sự thiếu minh bạch trong cơ chế đốt của đồng LUNA
Mỗi khi người dùng đổi UST lấy LUNA và ngược lại, họ sẽ cần một số tiền LUNA nhất định để thanh toán phí gas. Ở thời điểm sơ khai của dự án, một phần của phí gas này sẽ được phân phối trở lại cho người xác thực như một khoản thưởng cho họ để duy trì sự an toàn của mạng lưới, trong khi phần còn lại của phí gas sẽ được đốt bằng cách chuyển tất cả số LUNA còn lại đó vào một ví được chỉ định để duy trì sự ổn định của đồng LUNA. Đây là một phương pháp phổ biến đang được sử dụng bởi nhiều giao thức blockchain.
Tuy nhiên, kể từ tháng 10 năm 2021, Do Kwon đã đề xuất một "cách" mới để sử dụng phí giao dịch của LUNA. Sau khi đề xuất này được thông qua, số LUNA “được đem đi đốt” sẽ được chuyển về một ví được quản lý bởi Terraform Lab (TFL). TFL, dẫn đầu bởi Do Kwon, sẽ sử dụng quỹ này để phát triển hệ sinh thái Luna. Thời điểm đề xuất này được thông qua thì ví chứa số LUNA "bị đốt" này đang có giá trị vào khoảng 3 tỷ đô la. Và chỉ có một người nắm chuỗi kí tự bảo mật (seed phrase) của ví này là Do Kwon.
Sự thay đổi này đã khiến sự hoài nghi của cộng đồng về tính bền vững của dự án vốn đã lớn nay lại trở nên lớn hơn, không chỉ bởi vì rủi ro một ngày “đẹp trời” Kwon sẽ biến mất với số tiền kếch xù mà nó còn gây ra sự mâu thuẫn bởi tính tập trung mà Kwon tạo ra cho chính dự án “stablecoin thuật toán phi tập trung” của mình.
Một lần nữa, các cảnh báo về tính minh bạch của Luna xuất hiện ngày càng nhiều trên Twitter
Một tài khoản có tên “Jack Neiwold” đã viết một loạt các Tweet dưới tiêu đề “Sự thật được phơi bày về Luna”, trong đó anh ấy mô tả chi tiết về “sự sơ sài” của Luna Foundation Guard đã làm ở phía sau dự án. Jack đã chỉ ra trong bài viết của mình về " Cơ chế đốt đồng Luna" trên thực tế, không được chuyển vào ví đốt token mà chúng được chuyển đến ví riêng của Do Kwon. Ông cũng kết luận rằng nếu LUNA / UST tiếp tục hoạt động và mở rộng, sự sụp đổ của nó có thể phá hủy toàn bộ Defi.
Sự hoài nghi dần lớn hơn
Những sự cảnh báo ở trên chỉ là một bộ phận rất nhỏ trong số những người thấy được sự thiếu ổn định và bền vững của dự án Terra Luna. Trong số những người này có những cái tên rất nổi tiếng trong giới crypto như nhà đồng sáng lập MakerDAO Rune Christensen, David Hoffman và Ben Glove từ Bankless, Jordi Alexander từ Celini Capita, mhonkasalo từ Parafi, OxHamz,...
Bất chấp sự uy tín của các cá nhân trên, họ thường phải nhận những lời phản biện ác ý và những bình luận thiếu chuẩn mực khi cố gắng thảo luận về các vấn đề của dự án trên trang cá nhân. Những lời phản biện hay lập luận công kích thường thiếu tính logic và chỉ mang tính chất hạ thấp uy tin của những người dám nói lên những yếu kém của Luna. Và nó được sử dụng rất hiệu quả bởi chính Do Kwon và cộng đồng ủng hộ anh ấy, có thể nói nó trở thành một nét văn hóa xấu của cộng đồng LUNAtics.
Terra Luna đã sụp đổ như thế nào?
Ngày 7 tháng 5 năm 2022
Nơi diễn ra sự kiện
Sự kiện bắt đầu diễn ra trên nền tảng giao dịch stablecoin phổ biến nhất hiện nay là Curve Finance. Nơi mà phần lớn các dự án làm về mảng stablecoin sử dụng để lưu trữ số stablecoin của họ.
Diễn biến sự kiện
Giá LUNA: $79.83Giá UST: $1
Vào ngày 7 tháng 5, có một lượng lớn UST trong UST-3 pool (pool thanh khoản chính của dự án Luna trên Curve Finance) được đăng ký bán ra hoặc chuyển đổi. Đầu tiên là một lệnh bán có giá trị lên đến 85 triệu đô la, tiếp sau đó là các lệnh chuyển đổi có giá trị từ 300 nghìn đô đến 3 triệu đô la. Cuối cùng của sự thoái trào này đánh dấu một lượng lớn UST được bán hoặc quy đổi ra những tài sản khác lên đến 300 triệu đô la khiến giá trị của pool thanh khoản rơi từ 1,2 tỷ đô xuống dưới 800 triệu đô la. Đợt tấn công đầu tiên này tuy đã đánh một đòn khá mạnh vào dự án nhưng vẫn chưa thể hạ gục được Terra Luna khi có một ví (được cho là của dự án) đã ngay lập tức bán ra 50.000 ETH và sử dụng số tiền khổng lồ này để bổ sung vào Curve pool của họ giúp cân bằng tỷ lệ của UST so với các tài sản còn lại trong pool.
Mặc dù sự tấn công bất ngờ này đã làm giá của UST trên Curve Finance bị sụt giảm, nhưng nhờ những biện pháp nhanh chóng và kịp thời từ đội ngũ dự án đã giúp giá trị của đồng stablecoin UST vẫn giữ được mức giá ổn định của mình tại 1 đô la.
Ngày 8 tháng 5 năm 2022
Giá LUNA: $60
Giá UST: $0.99Ngày hôm sau, ngày 8 tháng 5, cuộc tấn công tiếp tục diễn ra. Vô số lệnh bán UST được đặt trên Curve Finance với giá trị trung bình khoảng 300.000 đô la một lệnh. Một ví khác (được cho là từ dự án) ngay lập tức nhảy vào để phòng thủ trước đợt tấn công này với cách thức tương tự như ngày 7 khi họ bổ sung vào pool thêm 250 triệu đô la. Tuy nhiên, số tiền này là không đủ để chống cự lâu khi phần lớn tâm lý của nhà đầu tư đã trở nên bất an, rất nhiều người đã bán ra số UST/LUNA của mình.
Vào cuối ngày, ghi nhận giá trị UST có trong pool rơi vào khoảng 542.6 triệu đô la và có khoảng 274.5 triệu đô la các loại tài sản khác (USDT, USDC và DAI). Ngày hôm sau (ngày 9 tháng 5) ghi nhận sự gia tăng đáng kể về số lượng UST trong pool với khoảng 699.4 triệu đô la so với số lượng tài sản khác chỉ rơi vào khoảng 51 triệu đô la. Điều đó cho thấy rằng rất nhiều người dùng đã không còn niềm tin để giữ UST và họ cố gắng quy đổi ra các tài sản khác (USDT, USDC) để tránh sự bất ổn đang diễn với đồng UST và đồng LUNA.
Cơ chế cân bằng của LUNA/UST (nguồn: Coinsider)
Cơ chế cân bằng giữa LUNA và UST phát huy tác dụng vào thời điểm bất ổn này khi 1 UST có thể đổi được 1 đô la LUNA (1 đô la LUNA không phải 1 LUNA) khiến nhiều nhà đầu tư bắt đầu chuyển đổi số UST của họ thành LUNA và bán ra thị trường để bảo toàn số tiền của họ.
Tuy nhiên, chính vì cơ chế này đã tác động tiêu cực đến giá trị của đồng LUNA khi có quá nhiều đồng LUNA được in thêm làm tăng lượng cung lưu hành của tài sản này trên thị trường, từ đó gián tiếp làm giá LUNA rớt không phanh từ 80 đô la xuống còn 60 đô la chỉ trong một ngày.
Ngày 9 tháng 5 năm 2022
Giá LUNA : $57.5
Giá UST: $0.98Để hiểu rõ hơn vì sao sự giảm giá của LUNA lại nghiêm trọng đến như vậy, ta sẽ quay lại với mức lãi suất không tưởng của Anchor. Với mức lãi suất này, nhiều nhà đầu tư đã sử dụng đòn bẩy để nâng lãi suất lên tới APY 160%, tức gấp 8 lần so với mức lãi suất mà Anchor đưa ra. Tuy nhiên cách làm này đã nhanh chóng cho thấy một sự thiếu bền vững khi vị thế của nhà đầu tư rất nhạy cảm với sự biến động của đồng LUNA. Khi giá của LUNA càng giảm, nhiều lệnh mượn LUNA/bLUNA sẽ bị thanh lý và số LUNA này sẽ bị bán ra thị trường làm lực bán LUNA trở nên tăng một cách đột biến và gần như không có một lực mua nào có thể hấp thụ hết lực bán khổng lồ này.
Sự kiện này như một chuỗi domino kéo sập giá LUNA vào ngày 9 tháng 5 khi giá trị của LUNA bắt đầu trượt khỏi mức 60 đô la, với mức giảm này của LUNA được cho là vẫn chưa thể làm lung lây niềm tin của nhà đầu tư nhỏ lẻ và họ vẫn tiếp tục giữ số UST của mình, do đó mức giá UST vẫn đi quanh mức 0.99 đô la. Tuy nhiên, sự thật kinh hoàng phía sau đó là một chuỗi lệnh bán ra với số lượng lớn của các cá voi khiến đồng LUNA sụt giảm.
Ngày 10 tháng 5 năm 2022
Giá LUNA: $30
Giá UST: $0.8Ban đầu, có tổng 40 tỷ đô LUNA bảo chứng cho khoảng 18 tỷ đô đồng UST. Tuy nhiên chỉ sau vài ngày bán tháo, vốn hóa thị trường của LUNA đã ngang bằng với đồng UST. Vào ngày 10 tháng 5, lần đầu tiên vốn hóa thị trường của LUNA nhỏ hơn vốn hóa của UST.
Điều đó dẫn tới việc các nhà đầu tư nắm giữ UST mất niềm tin vào dự án và như một kết quả tất yếu một lượng lớn UST được chuyển đổi sang các tài sản khác hoặc được bán ra trên các sàn CEX, DEX. Lực bán quá mạnh cộng hưởng với áp lực thanh lý tài sản của các lệnh vay khiến cả đồng UST và LUNA giảm không phanh xuống chỉ còn 0.78 đô la với đồng UST và 26 đô la với đồng LUNA, tức giảm khá sâu so với giá của ngày hôm trước.
Đây chính là thời điểm LFG thực hiện những nỗ lực cuối cùng để “cố” cứu vãn tình thế. Họ đã bán đi 33.000 Bitcoin còn lại trong quỹ dự trữ để cứu lấy giá của UST với lệnh đặt mua 1,1 tỷ UST tương ứng. Tuy nhiên phép màu đã không thể xảy ra và giá của UST không còn đủ khả năng để quay về mức 1 đô la nữa.
Viên gạch nền tảng của toàn bộ dự án Terra Luna chính là khả năng duy trì giá trị của UST ở mức 1 USD. Thời điểm những nhà đầu tư nhận ra UST không thể neo giữ được giá trị của mình, chính là thời điểm đặt dấu chấm hết cho toàn bộ hệ sinh thái.Ngày cuối cùng trước khi thất thủ
Tại thời điểm viết bài
Giá LUNA: $0.00019
Giá UST: $0.08
Lượng lớn Bitcoin được bán ra ở ngày hôm trước đã khiến cả thị trường đi xuống. Cùng với đó giá LUNA thì vẫn tiếp tục rơi từ 30 đô la rồi 15 đô la rồi lại giảm về 5 đô la và cuối cùng là tiệm cận về 0. Những nỗ lực phòng của Do Kwon và toàn bộ đội ngũ dự án là quá muộn và không mang lại kết quá.
LUNA đạt mức vốn hóa hơn 40 tỷ đô la chỉ một vài tuần trước, cho tới ngày 12 tháng 5, tổng giá trị vốn hoá của tài sản này có lúc chỉ đạt 45 triệu đô. Gần như 99.9% nhà đầu tư nhỏ lẻ, các quỹ đầu tư, và các nhà đầu tư thiên thần mất hàng chục tỷ đô la chỉ trong vài tuần ngắn ngủi.
Trong thị trường tiền điện tử, việc mất đi 99% giá trị khoản đầu tư có thể không phải một sự kiện quá hiếm hoi. Tuy nhiên quy mô của sự sụp đổ lần này khiến nó trở thành tâm điểm chú ý của cả những nhà đầu tư trong và ngoài thị trường.
Cùng với sự sụp đổ của Terra Luna, không chỉ hàng ngàn người mất đi khoản tiền mình đầu tư, hơn thế nữa, hàng ngàn người mất đi khoản tiền tiết kiệm của mình. Họ là những người tin vào sự bền vững của UST và sử dụng nó như một tài khoản tiết kiệm. Họ hoàn toàn không tìm kiếm những khoản lợi nhuận khổng lồ, thay vào đó, họ tìm kiếm một bến đỗ an toàn cho đồng tiền của chính mình và gia đình.
Việc quảng bá một sản phẩm đầu tư có lợi nhuận cao đi kèm với rủi ro lớn không hẳn là điều đáng lên án. Tuy nhiên, việc quảng bá một sản phẩm là an toàn, được sử dụng để tiết kiệm trong khi nó ẩn chứa đầy rẫy rủi ro là một lằn ranh đạo đức mà Do Kwon và những người đồng nghiệp đã vô tư bước qua trong quá trình xây dựng Terra Luna.Cảm nghĩ về sự kiện đã xảy ra
Sau sự kiện của Terra Luna, các dự án stablecoin thuật toán lại một lần nữa bị đặt dưới sự chú ý và quan ngại bởi các nhà đầu tư và các cơ quan quản lý về cách thức hoạt động và tính minh bạch. Vì sự thất bại của Luna đã đánh bay 60 tỷ đô khiến cho sự hoài nghi này trở nên có cơ sở. Đi sâu vào cấu trúc của stablecoin thuật toán cho thấy đây là mô hình khó có thể vận hành một cách hoàn hảo và nó cũng thường khó có thể giữ giá trị tại mức 1 đô la. Với một thị trường kinh tế toàn cầu phát triển mạnh mẽ, việc xảy ra những sự việc đáng tiếc như thế này là không thể tránh khỏi.
Trên hết, việc áp dụng mức lãi suất cao bất thường lên đến 20% đã thu hút các nhà đầu tư đổ tiền vào hệ sinh thái. Theo một bài báo, có hơn 70% số UST lưu hành trên thị trường được “khóa” vào nền tảng Anchor để nhận được mức lãi suất hấp dẫn. Thay vì là một công cụ để trao đổi các loại tài sản trên thị trường thì vai trò của đồng stablecoin UST lại như là một phương tiện dùng để gửi vào nền tảng Anchor và nhận mức lãi khổng lồ.
Động lực phát triển không bền vững đó đã thu hút những nhà đầu cơ tham gia vào giao thức. Khi thị trường xấu đi, các nhà đầu cơ nhanh chóng bán ra toàn bộ số tài sản đang nắm giữ dẫn đến việc gây ảnh hưởng tiêu cực lên những nhà đầu tư tin tưởng và đi theo dự án.
Tuy nhiên cũng không thể phủ nhận rằng stablecoin thuật toán là một ý tưởng vô cùng hấp dẫn và là một kênh sinh lợi tiềm năng trong tương lai. Có hai bài học chúng ta có thể rút ra sau sự kiện này là (1) cần có nhiều hơn các tính năng cho các stablecoin thuật toán đối với hệ sinh thái (staking, phương tiện trao đổi tài sản, tài sản thế chấp, phí giao dịch, hoặc dùng để thanh toán cho các dịch vụ có trong hệ sinh thái) và (2) hầu như stablecoin sẽ không còn giá trị nếu như không nhận được sự tin tưởng và đón nhận từ cộng đồng. Và đó cũng chính là những vấn đề mà các dự án stablecoin thuật toán trong tương lai có thể giải quyết và làm nó tốt hơn.
Disclaimer
The views expressed herein are for informational purposes only and should not be considered as investment advice. They may not necessarily represent the opinions of M3TA. As every investment and trading opportunity carries risk, you should conduct your own research before making any decisions. M3TA assumes no responsibility for our users' investment activities or their profits or losses. The articles, data, and content provided by M3TA should not be relied upon for any investment-related decisions. We do not advise investing funds you cannot afford to lose.
This article, encompassing text, data, content, images, videos, audio, and graphics, is presented for informational purposes only and is not intended for trading purposes. M3TA cannot guarantee the accuracy, comprehensiveness, or timeliness of the content, documents, data, materials, or website pages accessible through any service, and neither M3TA nor any of its affiliates, agents, or partners shall be liable to you or anyone else for any loss or injury caused in whole. The content available through this website is the property of M3TA and is safeguarded by copyright and other intellectual property laws. Failing to provide proper citation may result in being accused of plagiarism.